Paluch
koślawy - „hallux”

Paluch koślawy (łac. hallux valgus) – potoczna nazwa „hallux” to powszechne, bolesne zniekształcenie stopy. Deformacja ta polega na odchyleniu bocznym paliczka proksymalnego palucha, a także odchyleniu dośrodkowym pierwszej kości śródstopia. Towarzyszy jej często poszerzenie i zniekształcenie obrysów stawu śródstopno-paliczkowego palucha.

Etiologia i czynniki ryzyka powstawiania palucha koślawego

Trwa dyskusja nad powiązaniem źle dobranego obuwia i rozwojem palucha koślawego. Wielu ekspertów uważa, że buty na wysokim obcasie z małym noskiem lub obcisłe buty nie powodują deformacji. Jednak większość badaczy zgadza się z twierdzeniem, że nieodpowiednio dobrane obuwie (utrzymując paluch w nieprawidłowej pozycji) może zaostrzyć problem. Eksperci wymieniają wiele potencjalnych czynników etiologicznych mogących sprzyjać powstawaniu i rozwojowi tej wady – w tym czynniki biomechaniczne, traumatyczne i metaboliczne. Do pozostałych czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia tego schorzenia zaliczamy:

• niestabilność,
• czynniki genetyczne,
• nadwagę,
• choroby reumatyczne (dna moczanowa, RZS i ŁZS) i zwyrodnieniowe,
• zaburzenia tkanki łącznej (zespół Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa),
• zaburzenia nerwowo-mięśniowe,
• stany zapalne,
• stany pourazowe (złamania, dyslokacje),
• inne schorzenia stóp (np. płaskostopie).

Obraz kliniczny „halluxa”

Pacjenci zgłaszający się do specjalisty uskarżając się najczęściej na dolegliwości bólowe, występujące w przedniej części stopy. Wraz z rozwojem deformacji w okolicy głowy kości śródstopia pojawić się mogą zaczerwienienia i obrzęk. Dochodzi do powiększenia kaletki maziowej często z towarzyszącym stanem zapalnym. Wraz z progresją choroby występuje poszerzenie obrysu przodostopia oraz pojawiają się kolejne zaburzenia takie jak: modzele, nagniotki, palce młotkowate lub szponiaste. Na tym etapie chorzy mają często trudności ze znalezieniem wygodnego obuwia.

Większość deformacji palucha koślawego można leczyć zachowawczo, stosując odpowiednie zaopatrzenie takie jak: ortezy, szyny, kliny czy wkładki ortopedyczne. Decyzja o zabiegu chirurgicznego oraz metoda jego wykonania zależy od stopnia deformacji, obecności zmian zwyrodnieniowych stawu śródstopno-palcowego palucha, stopnia wiotkości (tzw. hypermobilności I promienia), dodatkowych deformacji (koślawość pięty, płaskostopie poprzeczne, palce młotkowate), wiek i aktywność fizyczna pacjenta. Ważne jest zrozumienie patogenezy deformacji palucha koślawego. Odpowiednie postępowanie, zarówno zachowawcze, jaki i chirurgiczne, prowadzi do zmniejszenia bólu i ogólnej poprawy jakości życia pacjenta.

Profilaktyka i leczenie palucha koślawego

Po wnikliwie przeprowadzonym badaniu klinicznym specjalista dokonuje wyboru odpowiedniej dla zdiagnozowanego problemu terapii. Do najczęściej stosowanych metod zachowawczych należą:

• ćwiczenia stóp (kinezyterapia) i kończyn dolnych,
• taping medyczny,
• indywidualne ortezy i odciążenia,
• wkładki ortopedyczne (odpowiednio uformowana wkładka zwiększa komfort podczas chodzenia oraz zależenie od zaproponowanego rozwiązania może odciążyć lub podeprzeć wybrane struktury kostne. Specjalnie dla tej grupy pacjentów marka Podiatech SIDAS Medical opracowała termoformowalne bazy wkładek OPCT Meta)
• operacja – w zaawansowanych stanach niezbędny może okazać się zabieg chirurgiczny. Lekarz specjalista zajmujący się operacyjnym leczeniem stóp dobierze odpowiednią technikę zabiegu oraz skieruje pacjenta na dalszą rehabilitację i dobór zaopatrzenia ortopedycznego.

Lepiej zapobiegać niż leczyć – poniższe zalecenia pomogą uniknąć deformacji palców stóp!

1. Wybieraj obuwie dobrej jakości i odpowiedniej objętości.
2. Ćwicz regularnie – zarówno stopy jak i całe ciało. Aktywność fizyczna pozwoli zachować elastyczność mięśni oraz ich optymalną siłę.
3. Nie zwlekaj z wizytą u specjalisty – gdy zauważysz pierwsze zmiany zgłoś się do lekarza, fizjoterapeuty lub podologa, który zaleci odpowiednią terapię, np. wykonanie indywidualnych wkładek ortopedycznych lub korektora koślawości palucha.

Korektor palucha koślawego (HALLUX VALGUS). Indywidualna orteza do stosowania na noc

Szyny do stosowania na noc to ortezy o działaniu terapeutycznym, które korygują położenie palucha, utrzymując staw w odpowiedniej pozycji przez określony czas. Szczególnie nadają się do leczenia palucha koślawego. Ten rodzaj zaopatrzenia palucha koślawego posiada wiele zalet, takich jak: działanie przeciwbólowe i korekcyjne, stopniowe odzyskiwanie prawidłowego ustawienia stawów poprzez długotrwałą repozycję oraz spowalnia rozwój choroby.

OPCT Meta

OPTC Meta to wkładka zaprojektowana została z myślą o osobach zmagających się z dolegliwościami przedniej części stóp takimi jak: płaskostopie poprzeczne, syndrom Uchana, stopa Mortona. Optymalny dobór materiałów odciążających w połączeniu z odpowiednią amortyzacją i stabilizacją stopy zapewnia maksymalny komfort oraz łagodzi odczucia bólowe w obrębie przodostopia.

Bibliografia:
Rebecca Cerrato, MD and Nicholas Cheney, D Hallux ValgusAmerican Orthopaedic Foot & Ankle Society ® Orthopaedic Foot & Ankle Foundation, June 2015 http://www.aofas.org/PRC/conditions/Pages/Conditions/Hallux-Valgus.aspx
Crista J Frank, DPMNoriko Satake, MD Dan E Robinson, DPM, Hallux Valgus: Background, Anatomy, Pathophysiology, https://emedicine.medscape.com/article/1232902-overview
Sheree Nix,Michelle Smith and Bill Vicenzino, Prevalence of hallux valgus in the general population: a systematic review and meta-analysis, Journal of Foot and Ankle Research20103:21
Boissinot P, Pierre F. Chaussures, orthèses plantaires et sports. Revue du Rhumatisme. 2007 ; 74(6): 608-611.
Aquino A, Payne C. Function of the Windlass Mechanism in Excessively Pronated Feet. J Am Podiatr Med Assoc 2001; 91(5): 245 – 250.
Mejjad o, Vittecoq O, Pouplin S, Grassin-Delyle L, Weber J, Le loët X. Les orthèses plantaires diminuent la douleur mais n’améliorent pas la marche au cours de la polyarthrite rhumatoïde. Revue du rhumatisme 2004, 71 : 1150-1154.
Trotter LC, Pierrynowski MR. The short-term effectiveness of full-contact custom-made foot orthoses and prefabricated shoe inserts on lower-extremity musculoskeletal pain: a randomized clinical trial. J Am Podiatr Med Assoc. 2008 98(5):357-63.
Berger L, Calleja J. Effets des semelles thermoformées sur la répartition des appuis plantaires. Revue du podologue, 2005, 5: 24-26