Stopa wydrążona – zastosowanie wkładek ortopedycznych

Stopa wydrążona to stopa cechująca się zbyt wysokim wysklepieniem łuku podłużnego. Stopa wydrążona posiada deficyt pronacji, co skutkuje niewydolnym mechanizmem naturalnej amortyzacji. W warunkach prawidłowych pięta powinna ulec ewersji w momencie pełnego obciążenia stopy masą ciała. Dzięki temu szkielet stopy zostaje odblokowany i następuje amortyzacja obciążeń. W stopie wydrążonej ewersja pięty jest zwykle niewystarczająca, szkielet stopy pozostaje usztywniony, co nie sprzyja absorbowaniu energii. Obciążenia przekazywane są na wyższe piętra układu ruchu, prowadząc do zwiększenia przeciążeń wyżej położonych stawów – kolana, biodra, a nawet kręgosłupa. 

Diagnostyka stopy wydrążonej

Stopę wydrążoną możemy rozpoznać:

– podczas oglądania stopy, 

– w badaniu manualnym, 

– wykonując testy uwzględniające trójpunktowy model podparcia stopy, 

– analizując odbitkę plantokonturograficzną, 

– analizując odbicie stref obciążanych w badaniu na podoskopie,

– analizując rozkład nacisków w badaniu baropodometrycznym.

Skąd wynika stopa wydrążona?

Stopa wydrążona może mieć charakter wrodzony lub stanowić skutek zaburzeń nerwowo-mięśniowych. W ujęciu patomechanicznym wyodrębnia się:

• stopę wydrążoną wynikającą z przodostopia (zgiętym nadmiernie I promieniem), 
• stopę wydrążoną wynikającą z tyłostopia (z pierwotnie nadmierną supinacją tyłostopia).

Problemy związane ze stopą wydrążoną

Najczęstsze objawy, które zgłaszają pacjenci posiadający stopę wydrążoną to: 

Bóle pięty i przodostopia

Wskutek zmniejszonej powierzchni podporu, naciski kumulują się pod piętą oraz pod przodostopiem. Może dojść do uszkodzeń poduszki tłuszczowej i przenoszenia obciążeń bezpośrednio na kość piętową oraz głowy kości śródstopia. Szponiaste ustawienie palców z przeprostem w stawach śródstopno-paliczkowych pogłębia problem metatarsalgii. Na przodostopiu często pojawiają się odciski i modzele stanowiące wyraz miejscowej kumulacji nacisków. 

Celem wkładek ortopedycznych będzie:

• bardziej równomierne rozłożenie nacisku pod stopą poprzez podparcie stref nieobciążanych – łuku podłiżnego i śródstopia, 
• tłumienie wstrząsów podczas uderzenia stopy o podłoże – zastosowanie materiałów absorbujących energię, np. Podiane+ pod piętę oraz Poron pod przodostopie. 

Złamania zmęczeniowe V kości śródstopia

W niektórych typach stopy wydrążonej dochodzi do zwiększonego przeciążenia bocznej kolumny stopy. Obciążenia kumulują się na V-tej kości śródstopia, co u sportowca (np. biegacza) może skutkować złamaniem zmęczeniowym.

Wkładki ortopedyczne spełniają głównie funkcję profilaktyczną – poprawiają dystrybucję obciążeń oraz ograniczają odchylenie stopy na bok, zmniejszając przeciążenie V kości śródstopia. Zastosowanie specjalnego materiału amortyzującego będzie chroniło tkanki stopy przed uszkodzeniami. 

Tendencja do częstych skręceń stawu skokowego z uszkodzeniem więzadeł bocznych

Inwersyjne ustawienie pięty zwiększa ryzyko przeciążeń struktur położonych po bocznej stronie stawu skokowego. Obserwując stopy od tyłu, w trakcie wspięcia na palcach kostki boczne mocno uwydatniają się. Osoby ze stopą wydrążoną bardzo często mają trudność w utrzymaniu równowagi w tej pozycji. Częściej dochodzi do skręceń kostki, które odbywają się w mechanizmie inwersyjnym i zgięciu podeszwowym stopy. Wtórnie może dojść do niestabilności bocznej stawu skokowego. 

Zadaniem wkładek jest profilaktyczna stabilizacja tyłostopia od strony bocznej i ograniczenie pogłębiania się szpotawego ustawienia pięty. Celem wkładek będzie także odciążenie struktur aktywnie uczestniczących w hamowaniu inwersji – głównie ścięgien mięśni strzałkowych. 

Cel ten można uzyskać poprzez stabilizację tyłostopia od strony bocznej albo poprzez próbę korekcji tyłostopia z jednoczesnym wykonaniem obniżenia pod głową I-wszej kości śródstopia (postępowanie jest zależne od patogenezy biomechanicznej stopy wydrążonej). 

Zespół tarcia pasma biodrowo-piszczelowego

Nadmierne napięcie i przeciążenie bocznej taśmy mięśniowo-powięziowej może w niektórych przypadkach prowadzić do rozwoju tzw. kolana biegacza czyli zespołu tarcia pasma biodrowo-piszczelowego. Istotne znaczenie dla poradzenia sobie z tym problemem będzie miała całościowa ocena postawy i biomechaniki ciała. 

Wkładki będą miały za zadanie ograniczyć nadmierny ruch inwersji i wtórne nadmierne napięcie bocznej taśmy mięśniowo-powięziowej. 

Bazy wkładek SIDAS na stopę wydrążoną:

OPCT AntiSupination – zwiększona stabilizacja boczna stawu skokowego (materiał Transflux)

OCPT Sever – ze względu na podwójny materiał amortyzujący pod piętą Podiane+ i możliwość użycia stabilizatora tyłostopia

OPCT Multisport

OPCT Indoor

OPCT MetaMan

Przeczytaj także: